Bacak şah damarı darlığı, bacaklarda kan akışını sağlayan ana damarların daralması sonucu ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur. Bu durum, genellikle ateroskleroz (damar sertliği) nedeniyle damar içinde plak birikmesi sonucu oluşur ve bacaklardaki kan akışını kısıtlar. Bacak şah damar darlığı, tedavi edilmezse ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bu yazıda, bacak şah damar darlıkları hakkında bilmeniz gerekenleri ve tedavi seçeneklerini ele alacağız.

Bacak Şah Damarı Nedir?

Bacak şah damarı, bacaklara kan taşıyan ana damar olan femoral arterin bir parçasıdır. Bu damar, kalpten çıkan ana damar olan aortun alt kısmından başlar ve bacaklara kan sağlar. Femoral arterin daralması, bacaklara yeterli kan gitmemesine neden olabilir, bu da bacaklarda ağrı, yorgunluk ve daha ciddi durumlarda kangrene yol açabilir.

Bacak Şah Damarı Darlığının Nedenleri

Bacak şah damarı darlığının başlıca nedeni, damar içinde biriken yağ, kolesterol ve diğer maddelerle oluşan plaklardır. Bu plaklar zamanla damarları daraltarak kan akışını engeller. Diğer risk faktörleri arasında şunlar bulunur:

• Sigara içmek
• Yüksek kolesterol
• Yüksek tansiyon
• Diyabet
• Obezite
• Ailede damar hastalıkları öyküsü
• Yaşın ilerlemesi

Bacak Şah Damarı Darlığının Belirtileri

Bacak şah damarı darlığı, genellikle yavaşça gelişir ve başlangıçta belirgin bir belirti vermez. Ancak zamanla aşağıdaki semptomlar ortaya çıkabilir:

• Bacaklarda ağrı ve kramp: Özellikle yürüyüş sırasında bacaklarda ağrı ve kasılma hissi (intermittan claudication).
• Bacaklarda soğuma ve solukluk: Kan akışı azaldığı için bacaklarda soğuma ve morarma görülebilir.
• Yavaş iyileşen yaralar: Bacaklarda oluşan yaralar, kan akışının yeterli olmaması nedeniyle iyileşmesi zorlaşabilir.
• Bacaklarda güçsüzlük: Kan akışının azalması, bacaklarda güç kaybına yol açabilir.

Bacak Şah Damarı Darlığının Teşhisi

Bacak şah damarı darlığının teşhisinde kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:

1. Doppler ultrasonografi: Damar içindeki kan akışını ölçmek ve daralma seviyesini tespit etmek için kullanılır.
2. Anjiyografi: Damarların görüntülenmesini sağlayarak daralma bölgesinin tam yerini belirler.
3. Bilgisayarlı tomografi (BT) anjiyografi: Damar yapılarının üç boyutlu görüntülerini sağlar.
4. Manyetik rezonans anjiyografi (MRA): Damarların detaylı incelenmesini sağlar.

Bacak Şah Damarı Darlığının Tedavi Yöntemleri

Bacak şah damarı darlığının tedavi yöntemleri, hastalığın şiddetine ve darlık seviyesine göre değişir. Tedavi seçenekleri şunlardır:

1. Yaşam Tarzı Değişiklikleri:

   • Sigara içmenin bırakılması
   • Sağlıklı beslenme
   • Düzenli egzersiz
   • Kilonun kontrol altına alınması
   • Kolesterol ve kan basıncının düzenlenmesi

2. Medikal Tedavi:

   • Damarları genişleten ilaçlar
   • Kan inceltici ilaçlar (aspirin gibi)
   • Kolesterol düşürücü ilaçlar (statinler)

3. Endovasküler Yöntemler:

   • Balon Anjiyoplasti: Daralmış damarın içine balon yerleştirilip şişirilerek damar genişletilir.
   • Stent Yerleştirme: Balon anjiyoplasti sonrası, damar açıklığının korunması amacıyla stent yerleştirilir.

4. Açık Cerrahi Müdahale:

   • Bypass Ameliyatı: Tıkalı damar bypass edilerek kan akışı sağlanır.
   • Endarterektomi: Daralmış damar kısmı cerrahi olarak çıkarılır.
   • Vasküler greftleme: Yeni damar yolu açılarak kan akışı yeniden sağlanır.

Bacak Şah Damarı Darlığının Komplikasyonları

Tedavi edilmediğinde bacak şah damarı darlığı, ciddi komplikasyonlara yol açabilir:

• Kangren: Yetersiz kan akışı sonucu bacak dokularının ölmesi.
• Amputasyon: Şiddetli vakalarda bacak kesilmesi gerekebilir.
• Kalp Krizi: Bacak damarlarındaki tıkanıklık, vücuttaki diğer damarlarla bağlantılı kalp hastalıklarına yol açabilir.
• İnme: Bacak damarlarındaki tıkanıklık, beyin damarlarına da zarar verebilir.

Sonuç

Bacak şah damarı darlığı, erken teşhis ve uygun tedavi ile kontrol altına alınabilir. Tedaviye başlanmadan önce doktorunuz, hastalığınızın şiddetini ve genel sağlık durumunuzu dikkate alarak en uygun tedavi planını belirleyecektir. Eğer bacaklarınızdaki kan akışında sorun yaşadığınızı düşünüyorsanız, bir damar cerrahı veya kardiyolog ile görüşerek gerekli testleri yaptırmalısınız.